Cây chùm ngây – Cây thân mộc cao cỡ trung bình, ở độ tuổi trưởng thành cây có thể mọc cao hàng chục mét. 1 tuổi nếu không cắt ngọn cây có thể cao tới 5-6m và có đường kính 10 cm. 3-4 năm tuổi là cây ở độ tuổi trưởng thành.
Thân cây óng chuốt, không có gai. Lá kép dài 30–60 cm, hình lông chim, màu xanh mốc; lá chét dài 12–20 mm hình trứng, mọc đối có 6-9 đôi. Cây trổ hoa vào các tháng 1–2. Hoa trắng kem, có cuống, hình dạng giống hoa đậu, mọc thành chùy ở nách lá, có lông tơ, nhiều mật. Quả dạng nang treo, dài 25–40 cm, ngang 2 cm, có 3 cạnh, chỗ có hạt hơi gồ lên, dọc theo quả có khía rãnh. Hạt màu đen, tròn có 3 cạnh, lớn cỡ hạt đậu Hà Lan.
Nguồn gốc của cây chùng ngây: Cây thân gỗ xuất xứ ở vùng phụ cận dãy núi Himalaya, bang Kerala, tây bắc Ấn Độ, có lịch sử hơn ngàn năm, hiện đã phổ biến ở tất cả các châu lục. Ở Việt Nam Chùm Ngây Moringa Oleifera là loài cây duy nhất của chi Chùm Ngây (được phát hiện mọc hoang từ lâu đời tại nhiều nơi như Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, An Giang, đảo Phú Quốc v.v. Tuy vậy cho đến tận bây giờ những đặc tính qúy của cây vẫn ít được chú ý và chưa được phổ biến rộng rãi ở Việt Nam.
Giá trị: cho đến nay giới khoa học chưa tìm được loài cây nào có chứa nhiều chất dinh dưỡng và hàm lượng dinh dưỡng cao như Chùm Ngây. Tất cả các bộ phận của cây đều có giá trị với con người, không chỉ về mặt dinh dưỡng thực phẩm mà còn được tận dụng trong các ngành dược phẩm, hóa mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, giải khát, công nghiệp. Các bộ phận của cây từ rễ, vỏ, lá, hoa, quả và hạt đều có thể sử dụng được và rất hữu dụng. Moringa Oleifera chứa hơn 90 chất dinh dưỡng tổng hợp bao gồm 10 loại vitamin, 6 loại khoáng chất, 18 loại Amino axid (có đủ các loại Amino axid liều lượng lớn các chất chống viêm nhiễm, các chất kháng sinh, kháng độc tố, giúp ngăn ngừa và điều trị hơn 360 loại bệnh khác nhau, khẳ năng chỗng lão hóa mạnh mẽ cao gấp vài ngàn lần so với bất kỳ một loại cây nào khác.
1 lạng lá cây Chùm Ngây chứa: Canxi của 440ml sữa + vitamin C của 7 lạng cam + Vitamin A của 4 lạng Cà rốt + Kali của 3 lạng Chuối + Sắt của 2,6 lạng rau chân vịt (cải bó xôi) + Protein của một quả chứng gà hoặc 200ml sữa chua + các vitamin B1, B2, B6, B9, E, D, K ++ các vi lượng cần thiết cho cơ thể như đồng, Crôm, Magie, Mangan, Photpho, Kẽm +++ rất nhiều chất dinh dưỡng khác.
Trung tâm nghiên cứu và phát triển rau thế giới (AVRDC) khẳng định Chùm Ngây là một trong những loại rau có khả năng tăng lượng vi chất dinh dưỡng và chất chống Oxy hóa qua quá trình nâu nướng cao nhất được biết đến hiện nay… Các nhà dược học, các nhà thực vật học trên thế giới, dựa vào hàm lượng dinh dưỡng và đặc tính dược liệu quý hiếm được kiểm nghiệm, đã không ngần ngại đặt tên cho nó là cây Thần Diệu (Miracle Tree), nhà phật gọi là cây Độ Sinh.
Sử dụng: Lá Chùm Ngây tươi dùng như một loại rau, phơi khô làm trà uống, làm thuốc phòng và hỗ trợ hỗ trợ điều trị bệnh, tăng cường sức khỏe, điều trị và ngăn ngừa những bệnh như: ung thư, u xơ tiền liệt tuyến, giúp ổn định huyết áp, giảm mỡ máu, bảo vệ gan, trẻ em còi xương, suy dinh dưỡng, chữa tiểu đường, thiếu máu, còi xương, tim mạch, kinh phong, sưng tấy, viêm nhiễm, đau dạ dày, ung loét mụn nhọt, lõa hóa, suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, trị chứng bất lực và tăng cường khả năng ham muốn tình dục ở cả nam giới và nữ giới; tăng số lượng và chất lượng tinh trùng, thanh lọc giải độc cơ thể…
Đặc biệt tốt cho trẻ nhỏ, thiếu niên và phụ nữ cho con bú. Với mục đính làm thực phẩm, lá tươi có thể nấu các món:
CANH với riêu cua, trạch, lươn, xương thịt lợn, tôm,
XÀO cùng các loại rau củ và thịt bò hải sản, lòng ngan và vịt
KHO với cá, trạch, lươn, thịt lợn, ăn mì ăn liền, xào mỳ, phở, thái nhỏ trộn thị làm nhân bánh, lam món nhồi thịt, trộn nhân thịt đúc bánh rán, vặn nhỏ nấu súp, cháo, làm gỏi, trộn dầu dấm hoặc Mayone làm salad (trần qua nước sôi trước khi làm salad), xay sinh tố cùng với các loại hoa qua như dứa, xoài, đun nước uống hàng ngày tăng cường sức khỏe, phơi khô làm bột dinh dưỡng bổ sung và thức ăn hoặc nước uống cho cả nhà.
Cách dùng: tuốt lá như rau ngót nhưng không cần vò lá, với rau non thì ngắt rau sát và chân phiến lá, phần cành cây sau khi tuốt nên đun nước uống như uống trà tươi.
Lưu ý:
Phụ nữ có thai và người đang dùng thuốc làm loãng máu không nên dùng.
Rau Chùm Ngây của chúng tôi an toàn tuyệt đối, không cần ngâm nước muối hay rửa bằng các dung dịch rửa hoa quả sẽ chỉ kiến rau bị nát và mất bớt dinh dưỡng. Chỉ cần rửa nước cho sạch bụi, cát.
Chế biến theo cách xào và hấp giữ được nhiều vitamin hơn các món cần đun sôi. Nhưng đun sôi rau chùm ngây sẽ làm tăng hàm lượng Sắt của lá tươi/ bột khô lên 3/3,5 lần tương ứng. Đun sôi từ 5 phút trở lên sẽ mất đi khoảng 30% Vitamin C, các món hấp chỉ làm mất đi 15%
Nấu lá và chồi non Chùm Ngây với chút dầu ăn sẽ giúp giữ lại tối đa lượng vitamin A
Do cây có nhiều chất dinh dương nên với người khỏe mạnh, chế độ ăn uống hàng ngày luôn duy trì đầy đủ các chất dinh dưỡng thì mỗi bữa không nên ăn quá 150g lá tươi/ bữa. Nếu ăn nhiều hơn thì nên giảm bớt khẩu phần dinh dưỡng từ các món ăn khác. Tuy nhiên với trẻ suy dinh dưỡng, còi yếu, người ốm đau, phụ nữ cho con bú, người ăn kiêng do bệnh, ăn kiêng giảm cân, bữa ăn ít chất thì có thể dùng ăn, uống hàng ngày – lượng ít nhưng vẫn đủ chất.
Triệu chứng đau bụng, hơi buồn nôn sau khi ăn nhiều Chùm Ngây có thể do ăn nhiều khiến dư thừa tạm thời Vitamin C hoặc Magie trong cơ thể. Chỉ cần điều chỉnh khẩu phần ăn.
Bảo quản: Đóng gói kín để nơi mát mẻ, tốt nhất từ 12 – 18 độ C.
Trồng 2 -4 cây Chùm Ngây cung cấp dinh dưỡng sạch tự nhiên cho cuộc sống khỏe mạnh của gia đình.